Uyuşturucu Madde Ticareti ve Bulundurma Suçu

Uyuşturucu madde ticareti suçu Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinde tanımlanmıştır. Genel itibari ile uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin imali, ithali, ihracı, ülke içerisinde satışa hazır hale getirilmesi, satılması, sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması, ticaret amacıyla satın alınması, bulundurulması seçimlik hareketleri ile meydana gelmektedir.

Uyuşturucu madde ticareti suçunun imal, ithal veya ihraç şeklinde yer alan seçimlik hareketlerin kullanılarak yapılması halinde TCK m. 188/1 uyarınca 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezası ve 2.000 günden 20.000 güne kadar adli para cezası verilmektedir. Ülkemizde bu seçimlik hareketler sebebiyle görülmekte olan yargılamalar daha az nitelik göstermektedir. Ağırlıklı olarak TCK m. 188/3’te yer alan seçimlik hareketlerle suçun işlendiği görülmektedir.

Bu doğrultuda uyuşturucu ve uyarıcı maddeleri; ülke içerisinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren, sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişiler için 10 yıldan az olmamak kaydıyla hapis cezası ve 1.000 günden 20.000 güne kadar adli para cezası verilmektedir.

Uyuşturucu madde ticari suçunun ceza sınırları yukarıda olup bu doğrultuda yapılacak olan yargılama ile alınacak hapis cezasının da özgürlükleri uzun vadede kısıtlayacağı aşikardır. Günümüzde en önemli sorun uyuşturucu madde kullanımı suçu ile uyuşturucu madde ticareti suçu arasındaki farkın ve değerlendirmenin nitelikli bir şekilde yapılmamasıdır.

Uyuşturucu Madde Kullanma

Türk Ceza Kanunu m. 191 ile kullanım maksatlı olarak uyuşturucu kullanımındaki seçimlik hareketleri belirtmiştir. Bu doğrultuda uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişilere 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Kullanıcılık suçu olarak da nitelendirilen TCK m. 191 ile TCK m. 188/3 sürekli olarak iç içe girmekte ve değerlendirmede yapılan hatalardan dolayı tutuklulukta geçen süreler artmaktadır. Hatta yargı kararlarında dahi bu ayrımdan kaynaklı olarak hatalı cezalandırmalar görülmektedir.

Yargıtay, uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti ve kullanmak maksadı ile uyuşturucu madde bulundurma suçunda belirli kriterler tesis etmiştir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/623 Esas 2019/123 karar) Bu doğrultuda;

Yargıtay’ın gözettiği ölçütler;

Yakalanan uyuşturucu ve uyarıcı maddenin miktarı. Bu doğrultuda Yargıtay uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurun kişinin kendi kişisel kullanımı için yeterli düzeyde olup olmadığına bakmaktadır. Yakalanan uyuşturucu miktarı kişisel kullanım sınırları içerisinde ise uyuşturucu madde kullanımı uyarınca yargılama yapılmalı ve o suça uygun ceza verilmelidir. Ancak yakalanan uyuşturucu madde miktarı kişisel kullanım sınırını aşıyor ise bu durumda yakalanan uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin satış maksadı ile elde bulundurulduğu kanısındadır. Kullanım sınırlarına ilişkin olarak genel itibari ile örnek teşkil etmesi açısından; esrar kullanımı için her seferinde 1 – 1,5 gr olmak üzere günde 3 defa kullanıma uygun olacak şekilde bulundurulması ticaret suçunu değil uyuşturucu madde kullanımı suçunu gündeme getirecektir. Bu doğrultuda yıllık kullanım miktarını aşacak şekilde uyuşturucu madde bulunduran kişinin TCK m. 188 uyarınca uyuşturucu madde ticareti suçunu işlediği kabul edilecektir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/9-378 Esas 2018/618 Karar ve 06.12.2018 tarihli kararı

• Yakalanan kişinin elinde bulundurduğu uyuşturucu maddeleri başkasına satma, devretme ve temin etme davranışı içerisinde olup olmadığı.

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ele geçirildiği yer ve bulunduruluş şekli. Kişisel kullanımı için uyuşturucu madde bulunduran kimse uyuşturucu maddeleri gizli yerlere saklama veya zor ulaşabileceği yerlere koyma çabası içerisinde girmeyecektir. Bağımlılık mevcut olduğu için bu durumda kişi en kolay ulaşacağı yere uyuşturucu maddesini bırakmaktadır. Uyuşturucu maddenin çok sayıda ve özenle hazırlanmış paketler içerisinde bulunması, Her paketin ağırlığının hassas terazi ile tartıldığında aynı olması, uyuşturucu maddelerin ele geçirildiği alan içerisinde hassas terazi veya poşetleme makinaları gibi uyuşturucu maddeyi bölmeye yaran aletlerin mevcut olması durumlarında ise tüm bu hazırlıkların tamamen satışa yönelik olduğu; kullanım suçunun oluştuğunun iddia edilemeyeceği kanısına varılmaktadır.

Belirtilmiş olan hususlar TCK m. 191 ile TCK m. 188 arasında yer alan farklılıkların tespiti maksadıyla Yargıtay tarafından kabul edilmiş kriterlerdir. Yine uygulama içerisinde kişinin üzerinde parçalı para olarak tabir edilen (5 TL 10 TL 20 TL 50 TL 100 TL 200 TL) şekilde para bulunması durumu da satıcılık suçuna ilişkin delil olarak değerlendirilmektedir.

Ağırlaştırıcı Hâller

Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Ticareti suçunda birçok ağırlaştırıcı hâl mevcuttur. Bu hâller;

• Uyuşturucu ve uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde verilecek hapis cezası 15 yıldan az olamaz.

• Okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan binalar ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza ½ oranında arttırılır.

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid ve türevleri veya bazmorfin olması halinde verilecek ceza 1/2 oranında arttırılır.

• Üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

• Tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

• Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve bin günden yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Uyuşturucu ve uyarıcı madde ticareti suçu kapsamında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkündür. Etkin pişmanlığın oluşabilmesi için kişinin kendi özgür iradesi ile bu neticeyi elde etmesi ve meydana gelen suçun etkilerini ortadan kaldırmak için harekete geçmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda;

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz şeklinde düzenleme yapılmıştır. Burada asıl önemli olan husus etkin pişmanlıktan faydalanacak kişinin gerekli bilgiyi RESMİ MAKAMLAR TARAFINDAN HABER ALINMADAN ÖNCE VERMİŞ OLMASIDIR.

• Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir şeklinde düzenleme yapılmıştır. Burada ise resmi makamların haberinin olduğu zamandan bahsedilmektedir. Şayet resmi makamların haberi varsa bu durumda ceza verilmemesi değil; cezada hakim takdirine bırakılmış olan indirim gündeme gelecektir. Burada takdiri indirim belirlenmesi veya etkin pişmanlık hükümlerine sokulması için kişinin verdiği ifadelerin doğru olması ve sonuca götürmesi gerekmektedir. Eşkalini tam hatırlamadığı kişiler veya hayali isimler kullanması ya da vermesi etkin pişmanlıktan yararlanmasını sağlamayacaktır.

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.

• Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.

İmza Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak Uyuşturucu Madde Ticareti ve Uyuşturucu Madde Kullanımı suçlarından kaynaklanan tüm uyuşmazlıklarla ilgilenmekte olup bu kapsamda mağduriyetlerin artmaması ve yargılama sonucunda hatalı bir karar çıkmasının önüne geçmek için yoğun çaba sarf etmekteyiz. Danışmak istediğiniz başkaca hususlar ve hukuki destek almak için iletişim numaramızdan ve elektronik posta adresimizden bizlere ulaşabilirsiniz.