Kıdem Tazminatı
- 27 Mayıs 2020
- Yayınlayan: imzahukuk
- Kategori: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
Kıdem tazminatı 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi ile tanınmış olan bir haktır. 1475 sayılı İş Kanunu her ne kadar kaldırılmış olsa da 14. Maddesi halen yürürlüktedir. Kıdem tazminatının amacı işçilerin, işverene karşı vermiş oldukları hizmetlerin bir karşılığı olarak nitelendirilebilecektir. Bir diğer deyiş ile işçilerin yaptıkları işler sebebiyle kendilerinde oluşan yıpranmanın bir karşılığıdır.
Kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için işçinin, işyerinde en az 1 yıllık çalışma yapmış olması gerekmektedir. 1 yıllık çalışma kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için minimum çalışma süresidir. Ancak 1 yıl veya daha fazla çalışmış herkes kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Kıdem Tazminatına Nasıl Hak Kazanılır?
Kıdem tazminatına hak kazanmak için 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan şartların oluşması gerekmektedir. Bu kapsamda işçinin; ölümü, askerlik görevi sebebiyle işini terk etmek zorunda kalması, emekliliğe hak kazanmış olması olağan sebepler olarak gösterilebilir. Ayrıca işçi;
- Sürekli olarak fazla mesai yapıyor ve karşılığı ödenmiyor ise,
- Maaşı, sigorta priminde gösterilenden daha fazla ödeniyor ve bu nedenle elden ödeme alıyor ise,
- Görevi olan işte kendi rızası olmaksızın esaslı değişiklik yapıldı ise,
- Ulusal Bayram ve Genel Tatil çalışmalarının karşılığında ek ücretini alamıyor ise,
- İşyerinde sürekli olarak mobbing baskısına maruz bırakılıyor ise,
- İşyerinde cinsel tacize (sözlü veya fiziksel) uğruyor ise,
- Ücreti kanunda belirtilen sınırın altında ödeniyor ise,
- Kadın işçiler için evleniyor ise,
- İşçinin işyeri kendi rızası alınmaksızın değiştirilmiş ise,
- Sigortasız çalıştırılıyor ise,
- İşveren tarafından istifaya zorlanmış veya zorla istifa dilekçesi imzalatılmış ise,
İş akdini haklı nedenle feshetme hakkına sahip olacaktır. Belirtilmiş olan tüm bu hususların ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde yer alan hususların varlığı halinde işçi iş akdini feshetmekte haklı nedene sahip olmakta ve bu doğrultuda kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. İşçinin iş akdinin haklı nedenle feshetmesi halinde veya işveren tarafından hiçbir haklı nedene dayanmaksızın iş akdinin feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatına ve kıdem tazminatı ile birlikte ihbar tazminatına da hak kazanacaktır. İşçinin iş akdinin haklı nedene dayanarak feshetmesi için öncelikli olarak ihtar çekilmesi ve bu doğrultuda iş akdinin feshinin yapılması hukuken daha sağlıklı olacaktır.
Dava Açma Süresi
Kıdem tazminatına hak kazanan işçiler için dava açma süresi ise değişiklik göstermektedir. Bu kapsamda 25.10.2017 tarihinden önce iş akdi feshedilmiş olan işçiler için dava açma süresi 10 yıldır. Örneğin iş akdi 2010 yılının 12. Ayında feshedilmiş olan işçi davasını 2020 yılının 12. Ayına kadar açma hakkında sahiptir. Ancak 25.10.2017 tarihinden sonra iş akdi feshedilen işçiler için zamanaşımı süresi 5 yıldır. Örneğin 2017 yılının 12 ayında iş akdi feshedilmiş olan işçi 2022 yılının 12. Ayına kadar dava açma hakkına sahiptir. Ancak bu sürelerin sonuna kadar beklenmesi diğer yan hakların kayba uğramasına sebep verecektir.
01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren zorunlu arabuluculuk uyarınca işçi – işveren ilişkisinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar için dava yoluna gidilmeden önce zorunlu arabuluculuğa başvuru şartı getirilmiştir. Bu doğrultuda dava açılmaksızın öncelikle işveren ile işçi arasında toplantı yapılmalı ve bu toplantılar neticesinde bedel üzerinde anlaşma olmaz ise İş Mahkemeleri’nde kıdem, ihbar ve mevcut ise diğer alacaklar yönünden dava açılmalıdır.
İmza Hukuk ve Danışmanlık Bürosu olarak işçi-işveren arasındaki tüm uyuşmazlıklarla ilgilenmekte ve bu kapsamda işçilerin haklarına kavuşması ve emeklerinin karşılığının alınması için yoğun çaba sarf etmekteyiz. Aklınıza takılan başkaca hususları danışmak ve hukuki destek almak için iletişim numaramızdan ve elektronik posta adresimizden bizlere ulaşabilirsiniz.